میلیاردر،شناختی
روزی مرد ثروتمندی ،پسر خرد سالش را به روستایی برد تا به او نشان دهد مردمی که در آنجا زندگی می کنند ،چقدر فقیرند. آن دو ،یک شبانه روز در خانه کوچک یک روستایی مهمان بودند. در راه برگشت و در پایان سفر ،مرد از پسرش پرسید: (نظرت درباره مسافرتمان چه بود؟)
پسر جواب داد: (خوب بود پدر)
پدر پرسید: (به زندگیشان توجه کردی؟)
پسر جواب داد: (اره پدر!)
پدر پرسید: (چه چیزی از این سفر یاد گرفتی؟)
پسر اندکی اندیشید و بعد به آرامی گفت: (فهمیدم که در منزلمان یک سگ داریم و آن ها چهارتا. ما در حیاطمان یک فواره داریم و آنها رودخانه ای دارند که انتها ندارد. ما در حیاطمان فانوس های تزیینی داریم و آن ها ستاره ها را دارند. حیاط ما به دیوار هایش محدود می شود ،ولی باغ آنها بی انتهاست.)
با گوش دادن حرف های پسر،زبان مرد بند آمد بود.
پسر بچه اضافه کرد: (سپاسگزارم پدر ،تو به من نشان دادی که ما چقدر فقیریم.)
همینگوی ،زمانی که رمان پیر مرد و دریا را منتشر کرد اصلا با استقبال خوبی روبه رو نشد و در اول کار برایش یک شکست به تمام معنا به حساب می آمد.همینگوی به همین خاطر دچار افسردگی شد ،البته نه افسردگی معمولی بلکه تا آخر عمر این افسردگی همراه او بود .
اما در مقابل شخصیتی مثل نلسون ماندلا که به زندانی می افتد که دائما در حال زجر کشیدن است اما از پا نمی افتد و به مبارزه ادامه می دهد و حتی زمانیکه به قدرت میرسد شرافتمندانه رفتار می کند حتی با کسانی که در زندان مسئول شکنجه او بودند.
چه می شود که بعضی انسان ها مثل همینگوی با مشکلات برخورد می کنند و بعضی مثل نلسون ماندلا؟ در روان شناسی جواب این سوال را اینگونه می دهند که این دو نوع شخصیت از لحاظ سرمایه های روان شناختی با هم متفاوت هستند .
سرمایه های روان شناختی چیست؟
در واقع سرمایه های روان شناختی همان مهارت های لازم برای زیست سالم و شادکامی و همچنین ابزاری ضروری برای کنار آمدن با سختی هاست که شامل چهار مؤلفه است: تاب آوری ،خوش بینی ،امید ،خود کار آمدی
1 . تاب آوری ؟
تاب آوری در مفاهیم مهندسی این کار برد را دارد ،بعد از تحت فشار قرار گرفتن یک فنر چقدر می تواند به حالت اول برگردد. در روان شناسی هم به همین معناست که یک فرد بعد از سرگذراندن یک تجربه سخت و دشوار تا چه اندازه میتواند به حالت اول برگردد بلکه با توجه به همان سختی ها یک زندگی با معنا برای خود و دیگران درست کند .
چطوری تاب آور شویم ؟
تاب آوری مجموعه ای از نگرش ها ،رفتار ها ،حمایت اجتماعی است .
نگرش: باید سعی کنیم در زندگی نگرشمان را درست کنیم به این معنا که خیلی چیز ها از دایره کنترل ما خارج است و در نقطه مقابل آن بعضی چیز ها مثل رفتارمان تمام و کمال دست خودمان است و ما هیچ وجه قربانی نیستیم و بلکه انتخاب می کنیم. زمانی که این را بفهمیم که (به صورت عمیق رفتارمان دست خودمان است) طبق پژوهش ها باعث خشنودی ،رضایت ،سلامت و طول عمر ما می شود .
رفتارها : هر چه رفتار های ما رفتار غیر موثر مثل غر زدن ،افسرده شدن ،داد بیداد ،باشد احتمال تاب آور شدنمان بسیار پایین می آید.
حمایت اجتماعی : حمایت اجتماعی عنصر اصلی تاب آوری است. حمایت کنید ،حمایت دریافت کنید رفیق شوید و مطمئن باشید در تنهایی تاب آوری بسیار پایین است .
پنج اصل که اگر آنها را واقعا بپذیرید تاب آور می شوید :
1 . هیچ چیز پایدار نیست. همه چی تغییر می کند و پایان می پذیرد.
2 . رنج بخش جدایی ناپذیر زندگی است.
3. همیشه برنامه ها و کارها طوری که ما طراحی کرده ایم پیش نخواهد رفت.
4 . زندگی همیشه منصفانه و عادلانه رفتار نمی کند.
5 . افراد همیشه مهربان و دوست و وفادار نیستند.
2 . تعریف امید ؟
امید نه یک عمل منفعل و نه یک فکر مثبت زود گذر بلکه یک نوع سبک زندگی است. اشنایدر در تعریف امید می گوید: باور داشتن به نتایج مثبت برای وقایع آینده و سکویی است که برای بهبود شرایط از آن استفاده می کنیم .
در واقع؛ فرایند فکر کردن در خصوص اهداف خود ،همراه با انگیزه برای حرکت به سوی آن (عاملیت) و راه های دستیابی به آنها(راه و روش)
امید برای بودن در زندگی ما نیازمند چیز هایی است :
- عزم راسخ: آدم های بی اراده هیچ وقت امید را درک نخواهند کرد و همیشه در غر زدن خواهند ماند
- نظم و دیسیپلین: وجود یکسری قوانین برای زندگی مثل طرز فکر رشد (همیشه میتوان بهتر شد)
- اعتماد ،تعهد ،شکیبایی ،خوش بینی و ایمان به توانمندی های خود
- هدفمند بودن: که شامل هدف گذاری ،اقدام و پافشاری و تلاش می شود
- شفقت ورزی به خود و دیگران در برابر خود سرزنش گری
نکته بسیار مهم راجب امید: اینکه امید بخشی از زندگی شما بشود اصلا کار ساده ای نیست بلکه نیاز مند زمان ،تمرین ،شکیبایی است.
3 . خوش بینی ؟
مارتین سلیگمن 20 سال در رابطه با خوش بینی و افسردگی تحقیق کرده و به نتایج خیلی مهمی دست یافته از جمله اینکه بدبینی باعث درماندگی ،منفعل شدن در زندگی و همیچنین عامل امید بستن به چیزی خارج از کنترلمان می شود که توهم امید برایمان به وجود می آورد.
تعریف و سبک تبیین بد بین ها :
بدبین ها معتقدند رخدادهای ناگوار مدتها دوام میابند ،برهمه کارهای آنها سیاه می اندازد و همه زندگیشان را خراب می کند و همه چیز هم فقط تقصیر خود آنهاست. افراد بد ببین به آسانی تسلیم می شوند و به دفعات بیشتر دچار افسردگی می گردند.
تعریف و سبک تبیین خوش بین ها :
خوش بین ها شکست و ناکامی را موانعی گذرا می بینند ،علل آن را تنها به همانمورد خاص محدود میدانند و شکست را تنها تقصیر خود نمی اندازند بلکه همه شرایط و افراد موثر در آنرا در نظر می گیرند.
مثال :
در یک جدایی عاطفی شخص بد بین فکر می کند احساس نا خوشایندش همیشه باقی است و کلا بد بخت شده و فکر می کند فقط بخاطر اعمال و رفتار اوست که رابطه خراب شده. اما یک شخص خوش بین میداند این احساس غم بعد از مدتی از بین می رود و تمام زندگی او خراب نشده فقط بخشی از روابط عاطفی او با شکست مواجه شده و همچنین میداند که هر فردی در رابطه عاطفی تنها 50 درصد مسئولیت دارد.
4 . خود کار آمدی :
خودکار آمدی یعنی ، باور فرد به توانایی خود جهت موفق شدن در یک وضعیت خاص .
فرق اعتماد به نفس و خود کار آمدی : اعتماد به نفس یعنی موثر بودن کلی و عمومی (یعنی باور به اینکه من در زندگی آدم تاثیر گذاری هستم) خود کار آمدی یعنی ،توانمدنی در حوزه ای خاص (من در رشته مکانیکی آدم حرفه ای وکار آمدی هستم)
خود کار آمدی را از کجاها میتوان کسب کرد :
تجارب موفق :
وقتی تجربه های موفق در یک حیطه یا موضوع زیاد می شود خود کار آمدی به مرور افزایش میابد.
الگوسازی و یادگیری جانشینی :
مخصوصا وقتی میخواهیم یک مهارت تازه را یاد بگیریم این منبع خیلی مهم است که مهارت های موفق قبلی خود را به یاد آوریم و مثلا به خود بگوییم منکه توانستم رانندگی یاد بگیرم این مهارت هم یاد میگیرم. و اینکه اگر در رشته مورد نظرمان آدم موفقی است آنرا در نظر بگیریم و از آن الگو برداری کنیم.
امیدوارم دراین مقاله توانسته باشم شما را به بصورت مختصر با مفهموم سرمایه های روان شناختی آشنا کرده باشم .
